Por mor da miña orixe galega, o que amo a miña terra e a miña lingua, a súa xente, os seus costumes, o sol e a choiva, as praias e as montañas, as súas curvas e liñas rectas, as cidades e as súas vilas, a música, as súas verbenas, o seu viño, o seu polbo, o seu cocido, a empanada, o licor café… cada ano lembramos en Que Chic esta data adicada ás Letras Galegas.
Este ano, un dos días máis especiais para os galegos é, por fin, dedicado a unha muller: María Victoria Moreno Márquez.
E é que desde o ano 2007, ano no que foi homenaxeada María Mariño, non vimos un nome feminino ao que se dedicara o Día das Letras Galegas. O curioso é que a suma total das mulleres honradas neste día é de catro. Si, leron ben, desde Rosalía de Castro 1963, para o que se estableceu este día (como explicamos noutra entrada de Que Chic), Francisca Herrera Garrido 1987, María Mariño 2007, ata María Victoria Moreno Márquez 2018. Aí o deixo, para reflexionar.
A escritora e mestra María Victoria Moreno Márquez, aínda que nace en Cáceres e se licencia en Filoloxía Románica en Madrid, chegou a Galicia en 1963, con 22 anos, para traballar como profesora. Aquí se establece e asume como propias esta terra e a súa lingua, proporcionando numerosos estudos literarios, ensaios, poesía, narrativa (nenos e mozos) e varias obras sobre didáctica da lingua e literatura galegas.
O seu primeiro libro en galego «Mar adiante» (1973) a converte nunha das voces pioneiras da narrativa infantil e xuvenil galega. «Anagnórise» (1989), da cal foron publicadas 20 edicións en poucos anos, é un dos seus maiores éxitos. Con «Leonardo e os fontaneiros» (1986), gañou o terceiro premio “Barco de Vapor”. «Gedellas de seda e liño» (1999) é outro exemplo da súa capacidade para conectarse co novo lector. En «Diario da luz e a sombra» (2004), cóntanos a experiencia da enfermidade que acabaría coa súa vida un ano máis tarde, o 21 de novembro de 2005.
Pero ademais da súa produción literaria, María Victoria Moreno foi unha apaixonada pola lingua e literatura galegas, aspecto que transmitiu nas clases semiclandestinas de balde que impartiu nos anos 70 en diferentes lugares da xeografía galega; ou os cursos sobre literatura galega destinados a profesores nos anos 80 e as clases oficiais de lingua e literatura española que impartiu durante décadas en varios institutos galegos. A escritora e profesora tamén é recoñecida polo seu traballo no campo da tradución; pola apertura da libraría Xuntanza, un lugar de encontro con outros intelectuais para promover a lectura ou por ser codirectora da colección infantil “Árbore” da editorial Galaxia.
«A miña relación con Galicia e a miña opción pola súa lingua é simplemente unha historia de amor». María Victoria Moreno (1993).
Feliz Día das Letras Galegas 2018!